- Published on
ISP Katmanları Nelerdir ? İnternet Altyapısı ve IXP Nedir ?
- Authors
- Name
- Alperen Önal
ISP : Internet Service Provider’ın kısaltılmasıdır.
Internet Altyapı hizmetlerini ISP’ler yönetmektedir.
ISP’ler 3 katmana ayrılmaktadır. Bu katmanları en üstten aşağıya doğru sıralayalım.
1-) Katman 1 ISP (Tier-1 ISP or Tier 1 – Network)
Katman 1 ISP’ler genel olarak ulusal veya uluslar arası kapsama sahiptirler.
İnternet trafiginin önemli bir kısmını taşıyarak internet altyapısının omurgası olma görevini üstlenirler.
Altyapıda tabii ki fiber kablolar kullanılmaktadır.
Katman 1 hizmet sunan ISP şirketleri diğer katmanlara kıyasla sayıları daha azdır.
Örneğin :
1-) Okyanus altından fiber kablolar geçiren ISP’ler. (Google, Microsoft, SubCom LLC, AT&T, Global Telecom Holding)
2-)Ülkeler arası iletişim sağlayan ISP’ler. (Orange(France Telecom), Deutche Telecom, Vodafone, Telecom Austria Group, Super online, Turk Telekom)
Türkiyedeki Katman 1 ISP’ler :
Türk Telekom, Super Online, D-Smart Net
2-) Katman 2 ISP (Tier-2 ISP or Tier 2 – Network)
Katman 2 ISP’ler bölgesel ve daha küçük kapsam alanı sunarlar.
Bu ISP’ler doğrudan Katman 1 ISP’ye bağlanarak müşterilerine erişim sağlarlar. Katman 1 ISP’lerine kullanacakları bant genişliği için kira öderler.
Örneğin :
Turk Telekom, Super Online, Vodafone, TDC vs.
Görebileceğiniz gibi bir ISP şirketi Hem Katman 1 hem de katman 2’de hizmet sunabilmektedir.
3-) Katman 3 ISP (Tier-3 ISP or Tier 3 – Network)
Son kullanıcılara en yakın noktalarda bulunan ve kullanıcılara iletişim yolu sunan en alt ISP katmanıdır.
Genellikle katman 1 doğrudan veya katman 2’ye bağlanarak müşterilerine iletişim hizmetini sunarlar.
Şehirler veya bölgeler düzeyinde kapsam alanı sunarlar.
Örneğin :
Türk Telekom, Superonline, Bimcell, Fenercell örnek olarak verilebilir.
Bimcell ve Fenercell gibi kendi altyapısı olmayan Katman 3 ISP’ler için işleyiş şu şekilde olmaktadır : Altyapısı olan Layer 2’deki bir ISP(Turkcell Superonline, Vodafone) ile anlaşma yaparak bant genişligi kiralar ve ISP 2 katmanı ile ISP 3 katmanları bağlanır.
Mesela Bimcell Türk Telekom’un altyapısını kullanmaktadır.
IXP(Internet exchange point) Nedir ?
Farklı ISP’lerin trafiği birbirleriyle değiştikleri konumdur. Verimliliği ve erişebilirliği arttırmak için kullanılmaktadır.
Örneğin Türkiye’den bir client ABD’de bulunan bir server’a paket yolladığını düşünelim. Öncelikle client’in paketi katman 3, katman 2 ve en son Katman 1 ISP’ye ulaşacaktır bu Katman 1 ISP Türk Telekom olsun. Daha sonra bu Türk Telekom, Orange(France Telecom) Katman 1 ISP’sine ilgili paketi ABD’ye ulaştırmak için exchange etmelidir çünkü Türk Telekomun ABD’nin doğu kıyısına kadar fiber optik kablosu yoktur. Orange(France Telecom) Avrupa’nın büyük bir kısmında ve Fransa ile ABD’nin doğu kıyısı arasında fiber optik kabloları olan bir ISP olması sebebiyle bu iletimi sağlayabilir. Paket, ABD’nin kıyısına geldiği zaman Katman 1 ISP olan CenturyLink Inc bu paketi exchange ile alır ve sunucuya iletir.(Örnek olarak bu senaryoyu yazdım. Türkiyeden ABD’ye paket yollayan birisi bu ISP’lerden geçmeyebilir.) İşte bu senaryoda gerçekleşen ISP’ler arasındaki değişim noktalarına IXP(internet değişim noktası) diyoruz. ISP’ler birbirleri arasındaki bu exchange işlemlerinden para almamaktadırlar. Karşılıklı anlaşma gereği ücretsiz gerçekleşmektedir. Aktarmalı uçak yolculuğu gibi düşünebilirsiniz.
KAYNAKÇA :
Kurose, James F., & Ross, Keith W. (2017). “Computer Networking: A Top-Down Approach” (7th ed.). Boston: Pearson Education.
https://drpeering.net/FAQ/Who-are-the-Tier-1-ISPs.php
https://www.researchgate.net/figure/IXP-General-Architecture_fig3_309457954